پڕۆگرامی فێربوونی خوێندنەوە و نوسینی زمانی کوردی لە خوێندنگەی نەورۆزدا  لەسەر ئەو پەرتووکانە دەڕوات کە لەلایەن مامۆستا کاشانەوە نوسراوە و داڕشتنی بۆ کراوە، ئەم پڕۆگرامە هاوکاری بونیاد نانی  بنچینەیەکی بەهێز و پڕ چالاکی وچێژبەخشوو سەردەمیە،کەوا دەکات لە ساڵانی سەرەتاییەوە منداڵان هاندەدرێن کە هەڵوێستێکی ئەرێنییان و بنچیینەیەکی بەهێز و ناوازەەیان هەبێت بەرامبەر بە خوێندنەوە و نووسین زمانەکەیان . ئێمە پێمان وایە کە  پڕۆگرامی کوالیتی کوردی پێویستە خۆشەویستی منداڵان بۆ خوێندنەوە و نووسین و گفتوگۆ پەرەپێبدات، هۆکارێک بێت بۆ سەرەتایەکی ناسینەوەی خودی خۆی.

لەپاش سەرکەوتنیکی مەزن دەستکەوتێکی سەرسوڕهێنەر لە نوسین و خوێندنەوەدا ،خوێندنگە هەوڵیداوە کە کارلەسەر ئاستی قسەکردن و گفتووگۆکردن بکات بە مەبەستی بونیاد نانی بنچینەیەکی بەهێز چوونکە زمان و قسەکردن بنچینەی سەرەکی بنەمای نزیک بوونەوەی منداڵە لە خێزان و کلتوور و مێژوو هوونەر و پێکهاتەکانی دیکە، خوێندنگە تێگەشتن و قسەکردن بە دەرگایەکی سەرەکت دەبینێت بۆ کردنەوەی و نزیک بوونەوە لە ناسینی خودی خۆی و گەورەکردنی خودی کەسایەتی لە ناسین و تێگەشتن و ئاشنابوون بوون بە شارستانی و لێهاتووی و هێزوو مۆڕاڵ و دەوڵەمەند کردنی ڕۆحی کاتێک دەتوانێت لە ڕێگای قسەکردن و تێگەشتنەوە بگات بە شارستانییەتەکانی کورد لەو پلان و پڕۆگرامانەی کە خوێندنگە دای دایناوە بۆ دروست کردنی کەسایەتییەکی سەرکەوتوو.

خوێندنگەی نەورۆز تا ئاستێکی باڵا گرنگی بە مێژوودەدات ، چونکە چۆن ڕابردوو تەنها لە پشتمانەوە نییە بەڵکو بەشێکە لە ئێمە؟ هەر بەم مەبەستەوە خوێندنگە لەگەڵ خوێندکارانیدا وردبینەوە لە گرنگی مێژوو. مێژوو بە دەوڵەمەند کردنی کەسایەتی و سەرکەوتنی داهاتوو دادەنرێت، لەبەر ئەوەی هۆکارێکە بۆ ناسینەوەی کەسایەتی خودی خۆی . بیر لە دوایین جار بکەرەوە کە گوێت لە چیرۆکێکی کەسێکی گەورەتر بوو لە خێزانەکەتدا. ئایا سەرنجڕاکێش نەبوو بزانین ئەو کاتە شتەکان چۆن جیاواز بوون؟ ئەوە ئەوەیە کە مێژوو پێشکەشمان دەکات

مێژوو تەنها ڕاستی و بەرواری کۆن نییە. چیرۆکی ئەوەیە کە چۆن گەیشتینە ئێرە، ئەو هەڵبژاردنانەی خەڵک کردوویانە و ئەو هەڵبژاردنانە چۆن ئەمڕۆ و سبەینێمان لە قاڵب دەدەن. پەیوەندی بە تێگەیشتنێکەوە هەیە کە هەر هەنگاوێک کە لە ڕابردوودا نراوە هەنگاوێکە کە بووە هۆی ئەوەی ئێستا جیهانەکەمان بێتە ئاراوە.

مێژوو وەک ئاوێنەیەک مامەڵە دەکات، بەشێک لە ڕابردوومان پیشان دەدات کە یارمەتیدەرمانە بۆ ئەوەی تێبگەین کە ئەمڕۆ کێین. وەک ئەوە وایە مەتەڵێکی زەبەلاح لە ئەزموون و ڕووداو و بڕیارەکانی مرۆڤ کە بەدرێژایی سەدەکان کۆمەڵگا و تاکەکانی لە قاڵب داوە، پێکەوە دابنێیت.

خوێندنگەی نەورۆز لە ڕێگای ئەو بابەتە گرنگە خوێندنانەوە لە ناو پەرتووکی زمانی کوردیدا گرنگی بەم بابەتەیە دەدات و گەشت بە خوێندکاران دەکات بەناو ژیانی کورد و ناساندنیان لە بەهاو و بابەت و داهێنانەی جیاوازدا لە ڕابردووی ناوچەی میزۆپۆتامیادا بۆ دەوڵەمەند کردن و خۆ بەگرنگ زانین و نزیک بوونەوە لە خەیاڵ و ژیانکردنی کورد .

بەڵام بە قەبارەیەکی زۆر گەورەتر.

خوێندنگەی نەورۆز گرنگی بە ئاین دەدات  بەتایبەت بەها گرنگەکانی ئیسلام و و ناساندنی دینەکانی دیکە لەسەرەتای ژیان تاوەکوو ئێستا کە دەژین و باوەڕییان پێی هەیە  بەتایبەت لە خاکی میزۆپۆتامیادا بەمەبەستی ڕاستکردنەوەی ئەو بەها گرنگەیە کە دین وەک سنجیرەیەکی درێژکراوە یەک بە دوای یەکدا هاتوون و هەرەوەها گرنگی دەدات بە  بیرکردنەوەیەکی قووڵتر لە ئایین، باوەڕ، ڕۆحانیەت و ئەخلاق دەتوانێت بەشدارییەکی گەورە بکات دروست کردنی کەسایەتییەکی ڕۆحانی و یارمەتی گەشەپێدانی کەسیی خۆیان دەدات و پشتگیری لە تێگەیشتن لەو پرسیارە ڕۆحی، ئەخلاقی، کۆمەڵایەتی و کولتوورییانە دەکات کە دووبارە و دووبارە لە ژیانیاندا سەرهەڵدەدەن. لە ڕووبەڕووبوونەوەی پرسیارە سەختەکاندا، تێڕوانینێک بە قوتابیان دەبەخشێت کە دەتوانێت کار بکات بۆ تەحەدای چەشنە کۆنەپەرستانەکان، بەرەوپێشبردنی یەکگرتوویی و ڕووبەڕووبوونەوەی توندڕەوی.

فێربوون دەربارەی ئایین و فێربوون لە ئایین بۆ هەموو قوتابیان گرنگە، بەو پێیەی پەروەردەی ئایینی یارمەتی قوتابیان دەدات تێگەیشتن لە خۆیان و ئەوانی دیکە پەرەپێبدەن. گەشەپێدانی ڕۆحی، ئەخلاقی، کۆمەڵایەتی و کولتووری تاکەکان و گروپەکان و کۆمەڵگاکان بەرەوپێش دەبات. هەروەها خوێندنی ئاین و پەروەردە بە شێوەیەکی گشتگیری و نەتەوەی و بنەما ئەخلاقی و پاراستنی خاڵە جەوهەرە دەوڵەمەند کردنی مێشک و هۆشوو بیری منداڵ تا بتوانێت لە ناو هەر کۆمەڵگەیەکدا خۆی بگونجێنێت و ژیان بکات هەروەها تەواوی بابەتە ئایننیەکان بەشێوەیەکی زانستی دەخوێندرێت تا منداڵ بتوانێت لە گرنگی و بەهاکانی بابەتەکە تێبگات.باوەڕ و نۆرمەکانی ئایینی هێشتا وەک هێزی زیندووی ڕۆحی ئەخلاقی کۆمەڵگا ماونەتەوە. پەروەردەی ئایینی لە خوێندنگەی نەورۆزدا نەک هەر فێری فەزیلەت دەکات، بەڵکو کاتالیزەی کردەوەی ئەخلاقیش دەکات. بەم شێوەیە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە کۆمەڵگادا، وا دەکات تاک ڕەچاوی تایبەتی هەبێت بۆ کەسانی جیاواز کە پێویستی جیاوازیان هەیە. فێری تاکەکان دەکات کە خۆبەخشانە پابەندی پاراستنی ژینگەو کۆمەڵگەو بەها ئەخلاقییەکان و بونیاد نانی هێز و توانا بۆ خودی خۆیان …هیتد دەکات.

بە یارمەتی پەروەردەی ئایینی , تاکەکان فێری خود ناسین دەربارەی ناسنامەکەیان دەکرێن و دەست دەکەن بە ڕێزگرتن لە خۆیان. هەروەها فێری ئەوە دەکرێن کە مافەکانیان و بەرپرسیارێتییە سەرەکییەکانت بەرامبەر بە کۆمەڵگا و مرۆڤایەتی بە گشتی بزانیت. لە سەردەمێکدا کە پێویستمان بە کۆمەڵگەیەکی لێبوردەتر هەیە کە هەمەجۆریی لە نێوان کۆمەڵگاکاندا زیاد دەکات.  هەروەها لە ڕێکەی پەروەردەی ئایینی بەشێکی گرنگی دەبێت لە دامەزراندنی پەیوەندی کۆمەڵایەتی و خێزانی  و بنیاتنانی لێکتێگەیشتنێکی ڕاستەقینە لە نێوان کۆمەڵگا جیاوازەکاندا، کەمکردنەوەی نائارامی کۆمەڵایەتی و لێبوردەیی و خۆلێدان لە نێوان کۆمەڵگاکاندا.

شانۆ
خوێندنگە گرنگی تایبەت بە شانۆ و شانۆ گەری دەدات بۆ بابەت و بۆنە تایبەتییەکان. لەم ڕێگایەوە دەیەوێ منداڵەکان بەژداری ڕووداو پەیامەکان بکات بیان خاتە دونیای بیرکردنەوە لە بابەتەکان و جەوهەری گرنگی بابەتەکان . هەروەها هۆکاری گرنگە بۆ ئەوەی منداڵان شەرمیان بشکێنن و هۆکاری دروستکردنی هێزی باوەڕ بەخۆبوون و متمانەوە نیشاندانی دەنگ و تواناکانی خۆی بێت بیهێننە زمان لە لە هەر باروو دۆخ و دەرفەتیکی گونجاودا بێت شەرم و بێدەنگی نەبنە هۆکاری شکستی ئامانج و خەیاڵیان بەڵکو لەڕێگەی شانۆوە بتوانن بە خاڵە بەهەیزەکانی کەسایەتی سەرکەوتوو بگەن. هەروەها خوێندنگە تەواوی بابەت و ڕووداوە جیاوازەکانی ناو کۆمەڵگەو مێژووی کورد و زمان و کلتوور و تراژیدیای کورد …هید دەکات بە شانۆ تا منداڵان زیاتر بتوانن بەژداری ژیانی ئەو بابەتانە ببن بە شێوەی وێنایەکی ڕاستی.

خوێندنگەی نەورۆز تێڕوانینی گرنگی هەیە بۆشانۆ کە :

 ئیلهام بەخشە.

منداڵان و گەنجان لە فێربوونیاندا سەرقاڵ دەکات، وروژێنەریان دەبێت و زیاتر هۆشیار دەبن. بەهۆی هێزی شانۆی زیندوو و ئەو ئەکتەرە لێهاتووانەی کە پێشکەشی دەکەن؛ پەیوەندیدارێتی و سیناریۆکانی ژیانی ڕاستەقینە کاریگەری دروست دەکەن. یارمەتیان دەدات بیر لە ڕەفتارەکانیان بکەنەوە و پەیامە سەرەکییەکان لە باوەش بگرن.

2. تەحەدای تێڕوانینەکان دەکات، هەڵوێست و ڕەفتارەکان دەگۆڕێت. 

شانۆ لە پەروەردەدا فەزای فێربوونی سەلامەت بۆ منداڵان و گەنجان دابین دەکات. یەکێک کە بتوانن بیر لە پرسەکان بکەنەوە و بۆ خۆیان سەیری دەرئەنجامی کردارەکان بکەن. تیۆریستەکان دروستکردنی کارەکتەری شانۆ لە پەروەردەدا وەک پێویستیەک بۆ گۆڕینی هەڵوێستەکان دەستنیشان دەکەن.ئەمەش یارمەتی گەنجان دەدات پەیامەکان بخەنە ناو بیرکردنەوەکانیانەوە.

3. خۆبەگرنگ و منتامنە و پاڵنەر و دەستکەوت باشتر دەکات.

منداڵان بە بەکارهێنانی دراما وەک ئامرازێکی فێربوون دەتوانن ئامانج و بەها بۆ داهێنانەکانیان زیاد بکەن. ڕێگەیان پێدەدات ڕێگەی ناوازەی خۆیان بدۆزنەوە بۆ دۆزینەوەی وەڵامەکان بۆ خۆیان. کارکردن بەم شێوەیە خۆبە گرنگ و متمانە  و پاڵنەر و دەستکەوت باشتر دەکات.

4- پەیامی گرنگ دەگەیەنێت کە بە ئاسانی تێدەگەن و لەبیر دەکرێن.

شانۆ لە پەروەردەدا هانی منداڵان دەدات بۆ پەرەپێدانی تواناکانی لێکۆڵینەوە. پرسیار دەکات کە چ کاریگەرییەک لە دەوروبەریاندایە، ئەمەش لە بەرامبەردا کاریگەری لەسەر ڕەفتار و هەڵوێست دەبێت و هەروەها ئیلهامبەخشە بۆ هەڵبژاردنی ژیانی ئاگادارانە و تەندروست.

توانای وێناکردنی بابەتەکان بە شێوەیەکی زۆر بینراو و دابینکردنی کۆنتێکستێک بۆ ئەو زانیاریانەی کە دەدرێن وەک خاڵێکی بەهێزی شانۆ لە پەروەردەدا دەناسرێتەوە، بەو پێیەی ڕێگە بە منداڵان دەدات دەرئەنجامێک دەربکەون کە زانیارییە پێشکەشکراوەکان بۆ خۆیان لە ژیانی ڕۆژانەدا چی دەگەیەنن.

کاتێک فێربوون لەگەڵ ئەزموونێکی خۆش و چێژبەخش تێکەڵ دەکەیت، هەڵسەنگاندن دەیسەلمێنێت کە پەیامەکان ئەگەری تێگەیشتن و لەبیرکردنیان زیاترە.

5. زۆرترین فێربوون دەکات.

بە ڕۆشتنە ناو بەرکەوتنەکانی شانۆ و پەیامەکانی وا دەکات کە هەست بکات لە ڕاستی ژیانیدا ببینێت.

٦. باوەڕبەخۆبوون و خاوەن متمانە.

لە ئەنجامی دەڕبڕین و نواندنی لە بەردەم دێدگای بینەراندا هەستی خاوەن متمانەو باوەڕبەخۆبوونی بۆ بونیاد دەنرێت.

لەبەر ئەوەی خوێندنگە هەوڵدەدات تاکێکی هۆشمەند و دەروون ئاسوودە و ئارام و سەرکەوتوو بونیاد بنێت بۆ داهاتوو ، هەر لەبەر ئەو هۆکارانەو چەندەها هۆکاری دیکە هەوڵ دەدات لە بواری هوونەری وێنەکێشان و  و بواری پڕۆژەی زانستی و دەستی کار بکات بەمەبەستی دەوڵەمەند کردنی بیرو هۆشمەندی و خانەکانی مێشکی منداڵ کە کاریگەری لەسەر ئێستاو داهاتوویان بونیاد بنێت.

تکایە ئەم وێنەیە زۆر گرنگە کە لە ئەم بەەشەدا بێت

ئەم گرووپە بە پشت بەستن وتەی تەندروستییەکی باش، ژیانێکی باشتر دامەزراوە. کار دەکات بۆ پاراستن و دروست کردنی تەندروستییەکی باشتر بۆ خوێندکارانمان و هەروەها دەوڵەمەندکردنیان لەو گرنگیی لە بواری وەرزشیدا هەیە، ئەم بوارە خوێندنگە کاری لەسەر دەکات بۆ بەژداری پێکردنی چالاکی وەرزسی لەگەڵ وانەکانیاندا هەروەها سەردانی پێکردنیان بۆ مەلەوەنگەو ئاگادارکردنەوەی بابەتی تەندروستی لە ڕێگای بوار و دەرفەتی جیاوازدا. هاواکارە لە (باشبوونی تەندرووستی دەروونی ، پەرەپێدانی توانای کۆمەڵایەتی، خۆپاراستن لە ڕەفتای خوگرتن بە دانیستنی زۆرەوە، بەرەوپێشبردنی خووی ژیانی تەندروست ، باشترکردنی تواناکانی جوڵەو هەمەهانگی، بونیادنانی خۆڕاگری و کۆڵنەدان…هیتد.

گرنگی بەشی وەرزشی

یارمەتییە تەندروستییە کۆمەڵایەتییەکان بریتین لە:

1. هاوڕێیەتی– هاوڕێیەتی زیاد دەکات لەگەڵ هاوڕێیەتی بەشداربووان لەگەڵ ئەندامانی تری یانەکە، گروپ یان پۆلەکە.
2. سەر بە گروپێک– هەستکردن بە سەربەخۆیی کە لە ئەزموونێکی هاوبەش یان چالاکیی هاوبەشەوە بەدەست هاتووە.
3. تەنیایی– کەمتر تەنیایی و گۆشەگیری ئەزموونکراو و بەشداریکردن دەتوانێت ببێتە هۆی بەرژەوەندی و هاوڕێیەتی دیکە لە دەرەوەی چالاکییەکە.
4. هەروەها لەم ڕێگەیەوە ئامانجی زیاتر بونیادنانەوەی پەیوەندییەکی کۆمەڵایەتی و پێکەوە بونێکە، ئەم گرووپە خاوەن پڕۆگرم و دیسپلینی خۆیەتی.هەروەها وەرزش و کولتوری جەستەیی هەریەکەیان سەکۆیەکی ناوازە پێشکەش دەکەن کە لەسەری بتوانرێت چەندین دەرفەتی فێربوونی گشتگیر بکۆڵرێتەوە. بۆ نموونە، مشتومڕەکانی ئەخلاقی یان ئەخلاقی لە وەرزشدا دەتوانن کۆمەڵێک هاندەری پەروەردەیی بدەن بە مامۆستایان بۆ مشتومڕ و ئیستدلال و بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە.
5. وەزش پاڵپشتییەکی گەورەیە بۆ پەرەودان و بەرەوپێشبردنی تەندرووستی هاندانی چالاکیی جەستەی تەواوی ژیانە.
6. گرنگە بۆ بەشداریکردنی لە باشترکردنی تەندروستی دەروونی، بۆ یارمەتیدانی پەروەردەکردنی گەشەپێدانی کۆمەڵایەتی و ئەخلاقی – هەروەها پشتگیریکردنی ئەدای مەعریفی و ئەکادیمی .
7. تێکەڵ کردنی لەگەڵ وانەکانی زمانی کوردیدا و هەروەها بەژداری پێکردنی مەشقی جەستەی لەگەڵ هونەری فێرکاری زماندا.

سەما جۆرێکە لە دەربڕین و پەیوەندیکردن  کە چەندین سەدە لە کولتوورەکانی سەرتاسەری جیهاندا هەبووە. سەما بەشێکی سەرەکییە لە زۆرێک لە کولتوورەکانی جیهان. سەکۆیەک بۆ دەربڕینی داهێنەرانە دابین دەکات، کۆمەڵگا پەروەردە دەکات، ڕۆحانیەت بەرز دەکاتەوە ، هاوسەنگی جەستەیی و هەماهەنگی باشتر دەکات، خۆشی دەهێنێت، و قبوڵکردن بەرەوپێش دەبات.هەروەها ئامرازێکی بەهێزە بۆ دەربڕینی هەست و گەیاندنی پەیام لە نێوان مرۆڤەکاندا بە شێوەیەکی داهێنەرانە.ئەگەر چی وەک کورد خاوەنی تواناو بەهرەیەکی سەما(هەڵپەرکێیەکی) گرنگین کە یەکەم هەنگاونان بۆی دەبێتە هۆکاری شکاندنی ترس و دڵەڕاوکێی و شەرم هەروەها لەو هەڵپەرکێیەکدا منداڵ فێردەکرێن پێشخانێکی یەگرتوو هەمەهانگی کاری پێکەوەبوون و یەگرتووی دروست دەکات.

١٥ هۆکاری گرنگی سەما  (هەڵپەرکێ)لە ڕۆشنبیریدا

1- سەما پەرە بە داهێنان و خەیاڵ دەدات لە ڕۆشنبیریدا

سەما هانی مرۆڤەکان دەدات کە خەیاڵی خۆیان بەکاربهێنن و لە ڕێگەی جووڵانەوە خۆیان دەرببڕن. ڕێگایەکە بۆ ئەوەی مرۆڤەکان بەدواداچوون بۆ بیرۆکە و کولتوور و دیدگای جیاواز بکەن و چارەسەری داهێنەرانە پەرەپێبدەن.

لە ڕێگەی سەماوە، مرۆڤەکان دەتوانن ڕێگەی ناوازەی خۆیان بۆ ڕوونکردنەوە لەسەر تەندروستی دەروونی دروست بکەن . توێژینەوەکان دەریانخستووە کە بەشداریکردن لە سەمادا یارمەتیدەرە بۆ کەمکردنەوەی خەمۆکی و دڵەڕاوکێ و فشاری دەروونی. ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ چاندنی هەستی هەمەجۆریی و گشتگیری لە نێوان مرۆڤەکاندا.

2. پەیوەندی کۆمەڵایەتی بەهێز دەکات

زۆرجار سەما وەک ڕێگەیەک بۆ کۆکردنەوەی خەڵک و پەروەردەکردنی پەیوەندی بەهێز و دروستکردنی کەشێکی هاوکاری و هاوڕێیەتی بەکاردەهێنرێت . ڕێگە بە تاکەکان دەدات کۆببنەوە و ئاهەنگ بگێڕن بۆ کولتوور و بیروباوەڕەکانیان , کە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە بەهێزکردنی پەیوەندی کۆمەڵایەتی .

هەروەها دەتوانرێت وەک ڕێگەیەک بۆ پردکردنی دابەشبوونە کولتوورییەکان و دروستکردنی لێکتێگەیشتن لە نێوان کەسانی جیاوازدا بەکاربهێنرێت، ئەمەش دەتوانێت ببێتە هۆی پەیوەندییەکی بەهێزتر لە ناو کۆمەڵگا و چ لە دەرەوەی کۆمەڵگا.

3. سەما ڕۆشنبیری دەپارێزێت

زۆرجار سەما وەک ئامرازێک بۆ پاراستنی کولتوور بەکاردەهێنرێت، ڕێگە بە مرۆڤەکان دەدات نەریت و چیرۆکەکان لە نەوەیەکەوە بۆ نەوەیەکی دیکە بگوازنەوە. یارمەتی پاراستنی ناسنامەی کولتووری دەدات و ڕێگە بە خەڵک دەدات ڕێز لە باوباپیرانیان بگرن.

بۆ نموونە , لە زۆرێک لە کولتوورەکاندا سەما وەک ڕێگەیەک بۆ بیرهێنانەوەی ڕابردوو و ڕێزگرتن لەو کەسانە بەکاردەهێنرێت کە پێش ئەوان ڕۆیشتوون. ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ دڵنیابوون لەوەی کە کولتوورەکە بە تێپەڕبوونی کات ون نابێت .

4- سەما لە ڕۆشنبیریدا مرۆڤ دڵخۆش دەکات

سەما ئامرازێکی بەهێزە بۆ بەرزکردنەوەی مۆڕاڵ و خۆشگوزەرانی. دەرفەتێک بۆ خەڵک دەڕەخسێنێت کە نیگەرانییەکانیان لەبیر بکەن و تەنها چێژ لە ساتەکە وەربگرن، ڕێگەیان پێدەدات لە مۆسیقا و جوڵەدا ون ببن.

وزەی سەما دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە کۆکردنەوەی مرۆڤەکان و دروستکردنی هەستێکی خۆشی و ئەرێنی. هەروەها دەتوانرێت سەما وەک جۆرێک لە چارەسەرکردن بەکاربهێنرێت، کە دەرچەیەک بۆ خەڵک دابین دەکات بۆ ڕزگاربوون لە فشار و دۆزینەوەی دڵنەوایی لە کاتە سەختەکاندا.

5. سەما لە ڕۆشنبیریدا تەندروستی جەستە باشتر دەکات

سەما جۆرێکی نایابی وەرزشکردنە . جوڵەی جۆراوجۆر لەخۆدەگرێت کە دەتوانێت یارمەتی تۆنکردن و بەهێزکردنی ماسولکەکان بدات، هەماهەنگی و هاوسەنگی باشتر بکات ، و نەرمی زیاد بکات .

هەروەها بەشداریکردنی بەردەوام لە سەمادا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە دابەزاندنی کێش و مەترسی تووشبوون بە نەخۆشییەکانی دڵ کەم بکاتەوە و ئاستی لەشجوانی جەستەیی بە گشتی باشتر بکات. تەنانەت دەتوانرێت سەما وەک جۆرێک لە چارەسەری فیزیایی بەکاربهێنرێت، کە یارمەتیدەرە بۆ چاککردنەوەی برینەکان و باشترکردنی جوڵە .

٦- سەما لە ڕۆشنبیریدا کارکردی مەعریفی باشتر دەکات

سەما تەنها بۆ جەستە باش نییە , بەڵکو دەتوانێت سوودی بۆ دەروونیش هەبێت. توێژینەوەکان دەریانخستووە کە بەشداریکردن لە سەمادا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ باشترکردنی بیرەوەری و فۆکەس و تیژی دەروونی.

ئەو جوڵە جەستەییانەی کە لە سەمادا بەشدارن پێویستیان بە هەماهەنگی و تەرکیز هەیە، ئەمەش دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ وەرزشکردنی مێشک و چالاک هێشتنەوەی . هەروەها توێژینەوەکان دەریانخستووە کە سەما دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە زیادکردنی داهێنان و تواناکانی چارەسەرکردنی کێشەکان .

7- متمانە بەخۆبوون زیاد دەکات

سەما دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە بەرزکردنەوەی خۆبەگەورەزانین و متمانە بەخۆبوون . ڕێگە بە خەڵک دەدات خۆیان دەرببڕن بەبێ ترس لە حوکمدان , یارمەتیان دەدات هەست بە ئاسایشی زیاتر بکەن لە پێستی خۆیاندا.

جگە لەوەش , سەما ڕێگەیەکی زۆر باشە بۆ ئاهەنگ گێڕان بە تاک و وایان لێبکات هەست بکەن کە بینراون و قەدریان دەزانرێت. هەروەها ئەو هەستەی کە لە شارەزابوون لە ڕۆتینی سەمادا دێتە ئاراوە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ زیادکردنی متمانە بەخۆبوون .

8- سەما یارمەتی دروستکردنی هاوسۆزی دەدات

سەما ڕێگەیەکی زۆر باشە بۆ فێربوون و تێگەیشتن لە کولتوورە جیاوازەکان و پەرەپێدانی قەدرزانی بۆ دیدگای جۆراوجۆر. سەماکردن لەگەڵ کەسانی پاشخانی جیاواز ڕێگە بە تاکەکان دەدات لە ئاستێکی قووڵتردا پەیوەندییان هەبێت و لێکتێگەیشتنی یەکتر پەروەردە بکەن.

هەروەها دەتوانرێت سەما وەک ئامرازێک بۆ گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی بەکاربهێنرێت، یارمەتیدەرە بۆ تەحەدای پێشوەختە زانینەکان و دروستکردنی هەستی هاوسۆزی و هاودەنگی .

9- ڕێگە بە دەربڕینی داهێنەرانە دەدات

سەما جۆرێکی نایابی خۆدەرخستنە. ڕێگە بە مرۆڤەکان دەدات کە بەدواداچوون بۆ فۆرمە جیاوازەکانی جووڵە بکەن و خۆیان بە شێوەیەک دەرببڕن کە وشەکان ناتوانن.

سەکۆیەک بۆ داهێنان دابین دەکات، ڕێگە بە تاکەکان دەدات پارچە هونەری ناوازە دروست بکەن کە ڕەنگدانەوەی ئەزموون و هەست و سۆزی کەسی خۆیان بێت. هەروەها دەتوانرێت سەما وەک ڕێگەیەک بۆ گەیاندنی چیرۆک و بیرۆکەکان بەکاربهێنرێت، ئەمەش دەبێتە ئامرازێکی بەهێز بۆ دەربڕینی داهێنەرانە.

10. سەما کۆمەڵگە پەروەردە دەکات

سەما دەتوانێت مرۆڤەکان بە شێوەیەک کۆبکاتەوە کە کەم چالاکیی تر دەتوانێت. بەشداریکردن لە سەمادا دەرفەتێک دەڕەخسێنێت بۆ هاوڕێیەتی , دروستکردنی پەیوەندی، و دروستکردنی پەیوەندییەکی بەهێز لەگەڵ کەسانی دیکە لە کۆمەڵگادا.

هەروەها دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە پەروەردەکردنی هەستکردن بە سەربەخۆیی و یەکێتی , ڕێگە بە تاکەکان دەدات هەست بە پەیوەندی بە یەکتر و کولتوورەکەیانەوە بکەن. سەما ڕێگەیەکی زۆر باشە بۆ کۆکردنەوەی خەڵک و بەهێزکردنی ئەو پەیوەندیانەی کە دەیانبەستێتەوە.

11- سەما لە ڕۆشنبیریدا وامان لێدەکات قەدری ئێستا بزانین

سەما دەتوانێت بیرخستنەوەیەکی بەهێز بێت بۆ ئەوەی لەو ساتەدا بژیت و جوانییەکانی ژیان قەدر بزانیت . مۆسیقا و جووڵە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ گواستنەوەمان بۆ شوێنێکی تر، ڕێگەمان پێدەدات نیگەرانییەکانمان لەبیر بکەین و تەنها چێژ لە ئەزموونەکە وەربگرین .

سەما هانمان دەدات کە ئاگاداری کردارەکانمان بین و لە ئاستێکی قووڵتردا پەیوەندیمان لەگەڵ کەسانی دیکەدا هەبێت، یارمەتیدەرمانە بۆ قەدرزانینی ئێستا.

12- سەما لە ڕۆشنبیریدا ڕۆحانیەت بەرز دەکاتەوە

سەما لە مێژە وەک ڕێگەیەک بۆ پەیوەندیکردن بە خوداییەوە بەکاردەهێنرێت. لە ڕێگەی سەماکردنەوە تاکەکان دەتوانن فۆرمەکانی جیاوازی دەربڕینی ڕۆحی بکۆڵنەوە و لە باوەڕەکەیان نزیکتر ببنەوە .

بۆ زۆر کەس سەما ڕێگایەکە بۆ دەربڕینی بیروباوەڕەکانیان و کردنەوەی خۆیان بەڕووی دەسەڵاتێکی باڵاتردا . هەروەها دەتوانێت دەرفەتێک بۆ بیرکردنەوە و گەڕانی کەسی دابین بکات، ڕێگە بە تاکەکان بدات پەیوەندییان بە لایەنی ڕۆحی خۆیانەوە هەبێت.

13- هاوسەنگی و هەماهەنگی باشتر دەکات

سەما دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە باشترکردنی هاوسەنگی جەستەیی و هەماهەنگی. ئەو جوڵانەی کە لە سەماکردندا بەشدارن پێویستیان بە ئاستێکی دیاریکراوی چالاکی هەیە، کە دەتوانێت یارمەتی تیژکردنەوەی ڕەفڵەکسەکان بدات و هێزی ناوەکی دروست بکات .

هەروەها توێژینەوەکان دەریانخستووە کە سەما ڕێگەیەکی زۆر باشە بۆ بنیاتنانی هۆشیاری فەزایی و پەرەپێدانی کۆنترۆڵی جەستە , یارمەتی تاکەکان دەدات بە ڕەوشت و شلەیەکی زیاترەوە بجوڵێن.

14- سەما لە ڕۆشنبیریدا خۆشی دەهێنێت

سەما ڕێگەیەکی زۆر باشە بۆ هەستکردن بە خۆشی و دڵخۆشی. وزەی مۆسیقا و جوڵەکە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە بەرزکردنەوەی ڕۆحەکان و دانانی زەردەخەنە لەسەر ڕووخسارەکان. هەروەها بۆ زۆر کەس سەما دەربازبوون لە واقیع دابین دەکات، ڕێگە بە تاکەکان دەدات نیگەرانییەکانیان لەبیر بکەن و تەنها چێژ لە ساتەکە وەربگرن. ڕێگایەکی زۆر باشە بۆ کۆکردنەوەی خەڵک و دروستکردنی یادەوەری لەبیرنەکراو.

لە کۆتاییدا سەما ئامرازێکی بەهێزە کە دەتوانرێت بەکاربهێنرێت بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ کەسانی دیکە و دەربڕینی داهێنان و باشترکردنی باشی جەستەیی و بەرزکردنەوەی تەندروستی سۆزداری. بەم شێوەیە بەشێکی گرنگە لە زۆرێک لە کولتوورەکانی جیهان و ڕێگەیەکی نایاب و ناوازەیە بۆ ئاهەنگگێڕان بە ژیان.

15- سەما لە ڕۆشنبیریدا دەبێتە هۆی قبوڵکردن

هەروەها دەتوانرێت سەما بۆ پەرەپێدانی قبوڵکردن و لێکتێگەیشتن بەکاربهێنرێت . بە پەیوەندیکردن لەگەڵ کەسانی پاشخان و کولتووری جیاواز لە ڕێگەی سەماوە، تاکەکان دەتوانن فێربن قەدری دیدگای جیاواز بزانن و پەیوەندی قووڵتر لەگەڵ یەکتردا دروست بکەن.

سەما هاندەری ڕێزگرتنە لە هەموو مرۆڤەکان، بەبێ گوێدانە ڕەگەز، ڕەگەز , یان ئاراستەی سێکسی. بەشێکی گرنگی زۆرێک لە کولتوورەکانی جیهانە و ئامرازێکی بەهێزە بۆ بەرەوپێشبردنی قبوڵکردن و یەکگرتوویی.

ئەنجوومەنی ژینەگەی خوێندگە:

لە هەر پۆلێکدا یەک بۆ دوو خوێندکار لە گۆناخی گرووپی ڕۆژهەڵاتدا باگێشت دەکرێن بۆ هەڵبژاردنی ئەندامێکی ئەنجومەن کە یارمەتیدەر بێت بۆ سەیرکردنی ئەوەی کە قوتابخانەکە دەتوانێت زیاتر دۆستی ژینگە بێت و گۆڕانکاری بچووک لەناو قوتابخانەکەماندا بهێنێتە ئاراوە. 

ئەو خوێندکارانەی کە ڕۆژانە خاوەنی بیرۆکەی جیاواز و هەوڵ و کۆششی زۆرن هەڵدەبژێدرێن.

پاشان داوایان لێدەکرێت کە ڕاپۆرت بنوسن بۆچی خۆیان بەشیاو دەزانن و پێشنیار و هۆکاری خۆی بە پەرەگراف دەنوسێت بۆچی باش دەبن لە بوونیان لە ئەنجومەنی قوتابخانەی ئیکۆ و پاشان لیژنەی خوێندنگە سەیری دەکات .

دواتر داوا خوێندکارنی گرووپی خۆیان دەکرێت کە دەنگدان بکەن لەسەر خوێندکارانی هەڵبژێدراوی ئەنجوومەن بەبی ناو نوسینین.

پاشان ئەندامانی ئەنجوومەن مانگانە بەژداریی کۆبوونەوەیان پێدەکریت بۆگفتوگۆکردن لەسەر کۆمەڵێک پرس کە کاریگەرییان لەسەر قوتابخانەکەمان و پلان و پڕۆژەو بابەتە جیاوازەکانی دیکەی خوێندنگە هەیە ، بە مەبەستی زیاتر فراوان کردنی کاراکان

هەموو ئەو منداڵانەی کە دامەزراون زانیارییەکی باشیان لە بەکارهێنانەکانیاندا نیشان دا کە هەست دەکەن دەتوانن چی بکەن بۆ گۆڕینی شتەکان لە قوتابخانە و بە بەردەوامی زانیارییەکانی و تێبینی دەدەن.

گرنگی ئەم بەشە:

وا لە منداڵ دەکات زیاتر باوەڕی بە خۆی و بیر و بۆچوونەکانی هەبێت.

زیاتر دەبیتە هاندان بۆ هەوڵ و کۆششەکانی.

گەڕان و بەکار هینانی بیروو هۆشمەندی بۆ مەبەستی چاکردن و بەرەو پێشبردن .